Użytki rolne zajmują 76,8 % powierzchni gminy (wg rocznika statystycznego województwa warmińsko-mazurskiego za rok 2001). Wśród nich przeważają grunty orne - 73,1 % powierzchni użytków rolnych. Pozostałe prawie 27 % to łąki i pastwiska. Ułamek procenta stanowią sady. Średni punktowy wskaźnik jakości i rolniczej przydatności gleb w gminie wynosi 61,5 i jest znacząco wyższy od średniej wojewódzkiej (50,1).
Obszar gminy charakteryzuje się zdecydowaną przewagą gleb zwięzłych kompleksów pszennych. Typologicznie dominują gleby brunatne właściwe i wyługowane.
Wśród kompleksów glebowo-rolniczych dominuje pszenny dobry, który zajmuje około 64 % powierzchni gruntów ornych. Około 15 % zajmują gleby kompleksu pszennego wadliwego. Udział gleb pozostałych kompleksów glebowo-rolniczych nie przekracza kilku procent (najwięcej zajmuje wśród nich kompleks żytni słaby -około 7 %).
Skład gatunkowy dominującego kompleksu pszennego dobrego jest zróżnicowany, z przewagą glin lekkich w całym profilu glebowym. Występują również gliny lekkie lub lekkie pylaste podścielane gliną średnią. W części gminy w rejonie wsi Klony, Konradowo występują gliny pylaste w całym profilu glebowym. Są to gleby zwięzłe, na ogół III klasy bonitacyjnej, zasobne w składniki pokarmowe i próchnicę, o właściwych stosunkach wilgotnościowych i dobrej strukturalności.
W sąsiedztwie kompleksu pszennego dobrego występują gleby kompleksu pszennego wadliwego - o takim samym składzie mechanicznym, ale położone na terenie znacznie zróżnicowanym morfologicznie (zbocza, szczyty wzniesień). Wadliwość wynikająca z położenia ma wpływ na wydajność plonów i dobór uprawianych gatunków. Wynika to z okresowego niedoboru wilgoci, niższej zawartości próchnicy oraz płytszego poziomu orno - próchniczego. Gleby tego kompleksu należą do klas IV i III.
Gleby lżejsze kompleksów żytnich występują głównie w sąsiedztwie rzeki Pasłęki i w części zachodniej gminy.
Kompleks żytni dobry skupia się głównie w rejonie wsi Kalisty, Łumpia oraz na północny zachód od wsi Konradowo. Skład mechaniczny jest dość zróżnicowany. Najczęściej występują piaski gliniaste lekkie zalegające na glinie lekkiej lub na piaskach słabogliniastych. Należą na ogół do klasy bonitacyjnej IV. Gleby tego kompleksu są mniej zasobne w składniki pokarmowe, wrażliwe na suszę.
Kompleks żytni słaby zajmuje największe powierzchnie wśród gleb lżejszych. W składzie gatunkowym przeważają piaski słabogliniaste zalegające na piaskach luźnych. W skład kompleksu wchodzą gleby lekkie suche i ubogie w składniki pokarmowe. Dobór roślin uprawnych jest ograniczony. Najczęściej gleby zaliczane są do klasy V użytków rolnych. Największe powierzchnie tego kompleksu występują w rejonie wsi Łumpia, Kłobia, Wysokie, Skolity.
Stosunkowo dość znaczne powierzchnie na terenie gminy zajmują gleby kompleksu zbożowo - pastewnego mocnego. Występują w rejonie wsi Świątki, Różynka, Garzewo, Jankowo. Skład gatunkowy odpowiada kompleksom pszennym z przewagą glin lekkich w całym profilu glebowym. Są to gleby żyzne o dużych zasobach próchnicy i składników pokarmowych. Stosunki wodne są jednak odmienne, co powoduje że gleby są okresowo lub stale podmokłe. W profilu glebowym występują wytrącenia żelaziste i oglejenie. Gleby te charakteryzują się długimi okresami nadmiernego uwilgotnienia i wymagają melioracji. Okres wegetacyjny jest krótszy. Należą do IV i V klasy bonitacyjnej. Dobór roślin uprawnych jest duży, szczególnie gatunków pastewnych.
Wśród gruntów ornych udział pozostałych kompleksów glebowo-rolniczych jest bardzo mały.
Użytki zielone na terenie gminy występują głównie w dolinie Pasłęki oraz w rozproszeniu na terenach wysoczyznowych. Przeważają gleby torfowe. Znaczny udział mają czarne ziemie zalegające na glinach lub piaskach gliniastych oraz gleby mułowo - torfowe.
Duże powierzchnie użytków zielonych na terenie gminy uległy wtórnemu zabagnieniu i są to obecnie rolnicze nieużytki bagienne. Dotyczy to szczególnie użytków zielonych wykształconych na glebach pochodzenia organicznego. Część z nich pokrywają obecnie wody otwarte, które zajmują duże powierzchnie w rejonie Kwiecewa i Kondradowa.